Znacie ten moment kiedy nagle okazuję się, że całe życie wymawiacie jakieś słowo źle? Tyle razy je słyszeliście, zawsze brzmiało tak samo, bo wszyscy na około również wymawiają je niepoprawnie? Nawet gdy czytaliście te słowo w myślach, przy okazji lektury jakiejś książki czy artykułu, to i tak robiliście to źle? Tak było w moim przypadku, kiedy wreszcie doczytałam jak poprawnie wymawiać Cynefin framework. Cynefin to walijskie słowo, które poprawnie wymawia się “ku-nev-in” i zostało użyte przez Dave’a Snowdena do opisania drogi jaką może wybrać lider w celu podjęcia odpowiedniej decyzji. Nie ma ono bezpośredniego polskiego czy angielskiego tłumaczenia. Parafrazując jednak artystę Kyffina Williamsa, który pokusił się o próbę zdefiniowania otrzymujemy:
“Jest to związek, czy relacja pomiędzy miejscem w którym się urodziłeś i wychowałeś, a środowiskiem w którym żyjesz i do którego się naturalnie zaaklimatyzowałeś.”
Jakie ma to przełożenie na podejmowane przez nas decyzję? Sprawdźcie sami :).
Nieuporządkowanie, chaos i porządek
Cynefin to narzędzie pomagające liderom podejmować decyzje na podstawie kontekstu i to on tutaj jest kluczowy. Zasadniczo dzielimy problemy na cztery domeny: proste, skomplikowane, złożone i chaotyczne, a każda z nich wymaga innego podejścia. W prostych i skomplikowanych systemach możemy stosować znane, sprawdzone rozwiązania. W złożonych sytuacjach konieczne może być eksperymentowanie, natomiast w chaosie konieczne jest szybkie działanie. Jeżeli nie znajdujemy się w żadnej z tych domen wpadamy w sidła nieporządku, w którym z pozoru wszystkie chwyty są dozwolone. Cynefin wskazuje, że kluczem do skutecznego zarządzania jest zrozumienie, gdzie się znajdujemy, aby dostosować odpowiednią reakcję. Dla lepszego wyjaśnienia jak wygląda poruszanie się po Cynefin załączam grafikę, przygotowaną przez Basię:
Prosta domena (Clear)
Sama nazwa tłumaczy właściwie z czym przychodzi nam się mierzyć w tym segmencie, ale rozwijając wątek nieco szerzej chodzi o to, że problemy są przewidywalne i mają proste, jednoznaczne rozwiązania. Relacje pomiędzy tym co powoduje problem a efektem są zrozumiałe dla wszystkich – wykonując czynność X spowoduje Y. Gdy rozpoznamy, że nasza sytuacja, czy problem, który mamy jest zawarty w tej domenie warto przyjąć postawę “sense-categorize-respond”, czyli rozpoznaj problem, skategoryzuj go i działaj. Warto stosować wtedy tzw. “best practises”, czyli sprawdzone rozwiązania i ustalone procedury.
Przykładem takiej sytuacji może być nieefektywna komunikacja na Daily Scrum. Gdy jako Scrum Master zauważysz, że zespół gubi się gdzieś w wątkach, nie słucha wzajemnie warto w pierwszej kolejności zacząć od przypomnienia istotności i celu wydarzenia Scrumowego. Oczywiście w tej z pozoru prostej sytuacji może kryć się drugie dno historii, ale dla wyjaśnienia samej idei Cynefin skupmy się na tym co widzimy na pierwszy rzut oka.
Skomplikowana domena
W porównaniu do pierwszej kategorii tutaj mamy do czynienia już z sytuacjami nie tak oczywistymi. Problemy są bardziej złożone, deterministyczne, wymagają analizy i wiedzy specjalistycznej. W tym obszarze Cynefin framework działamy według schematu: “sense-analysis-respond”, czyli rozpoznaj problem, przeanalizuj go i działaj, stosując dobre praktyki. Gdy wydarzy się X, możemy zrobić Y lub Z, albo zupełnie coś innego.
Załóżmy, że mamy dokonać migracji z magento 1 na magento 2. Mamy zespół specjalistów, którzy muszą się wspólnie zastanowić jak podejść do tematu. Jako Scrum Master możesz przykładowo zaproponować warsztat, czy też po prostu stworzyć odpowiednią przestrzeń do dyskusji za dedykowanym migracji spotkaniu.
Złożona domena
Tu się zaczynają tak zwane schody. Nie możemy już z łatwością zastosować najlepszych czy dobrych praktyk. Złożone systemy, czy problemy charakteryzują się bowiem nieprzewidywalnością i zmiennością. Nie jesteśmy w stanie w łatwy sposób zidentyfikować przyczyn i skutków. Trzeba eksperymentować by znaleźć optymalne rozwiązanie, mając nadzieję, że atmosfera w zespole, czy też w organizacji jest gotowa na niepowodzenie naszych działań. Warto w takim systemie podchodzić do zagadnienia iteracyjnie i adaptować się do otrzymanych rezultatów. Poruszanie się według schematu: probe-sense-respond, czyli eksperymentuj, rozpoznawaj i odpowiadaj jest wysoce wskazane.
Przykład takiej złożonej domeny powinien pojawić się u Was automatycznie po przeczytaniu słów “inspect&adapt” :). Każdy Sprint w Scrumie jest taką złożoną domeną, w której musimy podejmować mniejsze lub większe eksperymenty i odpowiednio dostosowywać swoje działania. Innym przykładem może być Sprint Retrospective, gdzie dokonujemy inspekcji naszych działań. Na spotkaniu tworzymy również plan zmian, który pomoże nam się lepiej zaadaptować.
Chaotyczna domena
Chaos to nieprzewidywalne i często wymagające natychmiastowego działania problemy. Gdy mówię o chaosie w kontekście Cynefin framework to często mam w głowie obraz “gaszenie pożarów”.
Znajdując się w tej domenie nie jesteśmy w stanie znaleźć, lub bardzo trudno jest nam zidentyfikować związki przyczynowo skutkowe. W takich warunkach najważniejsze jest szybkie działania i stabilizacja sytuacji.
Świetnym przykładem może być tutaj krytyczny bug na produkcji. Zespół często w takiej sytuacji działa pod hasłem “wszystkie ręce na pokład”, wypuszcza hotfixa. Dopiero później jest czas na Root Cause Analysis i zastanowienie się co można zrobić w przyszłości żeby uniknąć takich sytuacji.
Dezorientacja
Nieporządek to stan, w którym nie można jednoznacznie przyporządkować sytuacji do jednej z wyżej wymienionych domen. W takiej sytuacji należy przeanalizować wszystkie dostępne dane i podjąć decyzję o przypisaniu sytuacji do odpowiedniej domeny.
Podsumowanie
Cynefin framework to intuicyjne narzędzie, które pomaga określić, jak reagować na powtarzające się problemy. Dave Snowden twierdzi, że w miarę zdobywania wiedzy na dany temat, problemy przechodzą przez różne etapy: od Chaotycznych, poprzez Złożone i Skomplikowane, aż do Prostych. Co z pozoru wydaje się logiczne, jednak nie zawsze możliwe. Cynefin jest bardzo przydatnym narzędziem, które powinno być wykorzystywane przez liderów, Scrum Masterów, czy też całe zespoły. Pomaga on w wyborze najlepszego sposobu działania, co z kolei umożliwia optymalne wykorzystanie praktyk czy zasad, którymi się kierujemy do konkretnej sytuacji.
Sprawdź nasze poprzednie wpisy:
